Bilgi formu adı: Zayıf vücut kondisyonunun bir icberg hastalığından kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemek için zayıf koyunların incelenmesi

İhtiyaç / Sorun: Zayıf koyun vücut kondisyonu ile ilişkili olarak iceberg hastalıkları hakkında bilgiye ihtiyaç vardır

Giriş:

Koyunlarda kötü kondisyona neden olan icberg hastalıkları Johnes hastalığı, maedi visna (MV) ve ovine pulmonary adenocarcinoma (OPA/Jaagsiekte)’dır. Tüm vakalarda enfeksiyonu takip eden kuluçka dönemi uzundur. Genellikle bir sürüde sadece az sayıda ergin koyun klinik belirtiler gösterir. Parlak kalabilirler ve yemek yemeye devam edebilirler ancak belirgin bir açıklama olmaksızın kilo kaybedebilirler. Zayıf koyunlar, iyi beslenmelerine rağmen sütten kesildikten sonraki bir ila iki ay içinde kilo alamazlarsa genellikle incelenirler Kuzulamadan taranan zayıf koyunlar da araştırma için iyi adaylardır. Testler, tipik vakaların postmortem incelemesini içerebilir ve bu, tanıya ulaşmanın en uygun maliyetli yolu olabilir. Canlı koyunlardan kan ve dışkı örnekleri alınabilir.

Johnes Hastalığı

Johnes hastalığına Mycobacterium avium paratuberculosis bakterisi neden olur. Dışkı yoluyla geçer ve çevrede haftalar ila aylar boyunca hayatta kalabilir. Parlak kalan ve yemeye devam eden bir koyunda kilo kaybı genellikle Johnes hastalığının tek klinik belirtisidir. Sığırlardaki hastalığın aksine ishal nadiren görülür. Olası araştırma yolları arasında seroloji, dışkı testleri (ZN yayma veya PCR) +/- postmortem muayene +/- histopatoloji yer almaktadır. Kuzular en büyük enfeksiyon riski altındadır ve hastalık riskini azaltabilecek faktörler şunlardır:

• Pozitif olduğu bilinen koyunları itlaf edin.
• Pozitif olduğu bilinen koyunlardan damızlık almayın.
• Kuzulama döneminde yapağı ve meme başlarındaki dışkı kontaminasyonunu azaltın (yatak, altlık).
• Kuzulama öncesi zayıf koyunları itlaf edin.
• Sütten kesmenin gecikmemesi için sık kuzulama dönemi.
• Sığır kolostrumundan kaynaklanan riske dikkat edin.
• Mümkün olan en kısa sürede kuzulama kulübesinden/otlaktan çıkın.
• Kuzulamadan sütten kesime kadar damızlık yoğunluğunu azaltın.
• Temiz oluklardan şebeke suyu sağlayın.
• Mümkün olduğunca erken sütten keserek düşük riskli otlatmaya yönlendirin (mümkün olduğunca uzun süre yetişkin koyunlar tarafından otlatılmamalı).
• Sığırlardan kaynaklanabilecek potansiyel risklere karşı dikkatli olun.
• Su akışlarının yönünü ve akıntıyı göz önünde bulundurun.
• Otlak araziye bulamaç dökmekten kaçının.
• İyi beslenme ve parazit kontrolü sağlayın.
• Aşırı otlatmayın – Johnes bakterisi toprakta 1 yıl boyunca hayatta kalabilir.
• Sürüyü yaşlarına göre ayırın ve genç gruptan damızlık alın.
• Koyunları bir yıl erken salın/itlaf edin.
• Aşılama – hastalığı ortadan kaldırmayacak ancak kayıpları ve çevresel zorlukları azaltacaktır.

Tüm önlemler tüm sürülerde pratik veya uygun olmayacaktır.

Maedi Visna

Maedi/Visna, sürülerde çoğunlukla dikey (enfekte koyunlardan alınan kolostrumun yutulması yoluyla) veya yatay (solunum salgıları yoluyla) olarak yayılan, yavaş ilerleyen viral bir hastalıktır. Lentivirüs cinsi suşlardan kaynaklanır. Barınma ve yüksek sürü yoğunluğu, nefes verme, hapşırma ve öksürme sırasında solunum damlacıkları yoluyla hava yoluyla bulaşma olasılığını artırır. Virüs çeşitli organları etkileyerek klinik hastalık belirtilerine yol açar:

• Solunum sistemi (yetişkin koyunlarda dispne ve solunum hızında artış),
• meme (”sert torba” tipi mastit ve özellikle doğum sonrası ilk günlerde süt üretiminde azalma) ve/veya
• eklemler (“şişmiş” eklemlerle birlikte artrit, koyunlarda daha az yaygındır),
• nörolojik sistem (ataksi, parezi, arka bacaklarda güçsüzlük, koordinasyon bozukluğu veya daha ağır vakalarda tam felç).

Herhangi bir tedavi veya aşı bulunmadığından, hastalığı kontrol etmenin tek yolu çiftlik düzeyinde özel yönetim stratejileri uygulamaktır. Enfekte hayvanların erken teşhisi hastalığın kontrolü için çok önemlidir. Tanı, viral proteinlere karşı antikorların tespit edilmesine dayanır. Bununla birlikte, antikorlar genellikle 2 yaşından büyük hayvanlarda bulunduğundan, antikorlar ortaya çıkmadan önce virüsün kendisini veya öncül aşamasını tespit eden PCR tabanlı teşhis protokolleri önerilmiştir. Enfekte hayvanların teşhisi için damızlıklardan yıllık, iki yılda bir veya daha sık kan örneği alınması ve serolojik ve moleküler testlerin yapılması gerekmektedir.

Sürüdeki hastalığın yaygınlığa bağlı olarak iki kontrol stratejisi önerilmiştir:

• Enfeksiyon oranı %10’un altında – pozitif hayvanların ve yavrularının “muayenesi ve kesimi”. Spesifik kan testleri mevcuttur.
• %10’dan fazla enfeksiyon oranı – yeni doğan kuzuların annelerinden hemen uzaklaştırılması, sağlıklı hayvanlardan (veya ineklerden veya ticari olarak temin edilebilen immünoglobulin preparatlarından veya kuzular için ticari kolostrumdan) kolostrum verilmesi ve suni besleme uygulanması.

Enfekte koyunlardan embriyo transferi itlaftan önce kullanılabilir. Programın başarısı için yedek hayvanların ayrı bir yerde tutulmasının ve sürünün geri kalanının yetişkin hayvanlarıyla temas etmelerinin önlenmesinin önemli olduğu vurgulanmalıdır.

Küçükbaş Pulmoner Adenokarsinom

OPA, genellikle hava yollarında aşırı sıvı birikimi ile akciğer tümörlerine neden olan viral bir hastalıktır. Enfeksiyon, enfekte koyunların burun akıntılarıyla yayılır. Barınma, yüksek sürü yoğunluğu ve yalakla besleme yayılma oranını artırabilir. Kilo kaybı tek klinik bulgu olabilir, ancak egzersiz intoleransı, solunum hızında artış, karın kaldırma ve açık ağızlı solunum gibi solunum yolu hastalığının kanıtları görülebilir. Burun akıntısı veya ara sıra yumuşak bir öksürük olabilir. Etkilenen koyunlar genellikle pnömoni şüphesiyle antibiyotiklerle tedavi edilir, ancak tedaviye zayıf yanıt verirler. OPA, koyunları Pasteurella pnömonisine yatkın hale getirir ve sonuç olarak koyunlar hala iyi bir vücut kondisyonuna sahipken ölü bulunabilirler. OPA için kesin bir kan testi mevcut değildir. Bir PCR testi geliştirilmiştir ve nazal sürüntüler üzerinde kullanılabilir ancak pahalıdır ve hassasiyeti düşüktür. Akciğerlerin ultrason taraması kullanılabilir ancak en küçük tümörleri tespit edemez. Bir test ve itlaf programının temeli olarak kullanılıyorsa, tarama 3 ila 6 ay sonra tekrarlanmalıdır.

Bu nedenle, belirgin bir nedeni olmayan ani ölüm ve kötü vücut kondisyonu vakalarının araştırılması önemlidir. OPA’nın yayılmasını azaltmanın diğer yolları şunları içerebilir:

• Pozitif olduğu bilinen koyunların kuzularını ayırmayın. Koyunlardan gelen burun akıntıları veya süt/kolostrum yoluyla enfekte olabilirler.
• Barınma/yalakla besleme dönemlerini en aza indirin.
• Genç yavruları ayrı bir grupta tutun.
• İyi bir sınır biyogüvenliği.
• Güvenilir kaynaklardan satın alın.