Bu gönderi şu dilde de mevcuttur:
Yumurtlama oranı ve çoğuz doğumun genetiği ve yönetimi
|
Giriş |
Koyun ırkları arasında çoğuz doğum oranı bakımından geniş çeşitlilik genetik iyileşme imkanı sağlar (çoğuz doğum oranı ırklara veya popülasyonlara göre 0,05 ila 0,11 arasında değişen önemli bir genetik bileşen gösterir)
Bir popülasyonun / ırkın genetik olarak iyileştirlmesi, bir seçim programı gerektirir, bunlar
- Verim kayıtları;
- Ebeveyn kayıtları;
- Doğal veya suni tohumlama ile ıslah edilen hayvanların değişimi.
Soyağacı ve performans kaydı yapan çiftçiler (yetiştiriciler) bütün popülayonun en az % 10-20’sini temsil etmelidir. Çiftçilerin geri kalanı (ticari çiftçiler), ıslah sürülerinden gelen hayvanları (çoğunlukla erkekler) kullanarak bunların elde ettiği genetik iyileşmeden yararlanmaktadır.
Şekil 1 – Popülasyonun piramidal yönetimi (Kaynak: Barillet F., 2001)
Bu organizasyonun karlılığını sağlamak için seçim programının maliyet / fayda analizi yapılmalı, dahası uzun vadeli gelirler popülayon maliyetlerden yüksek olmalıdır.
|
Islah hedefi |
Doğum genişliği, gebelik sonunda (canlı ve ölü) doğan kuzu sayısıdır. Hormonal tedaviler, yumurtlama oranını ve kalitesini ve sonuç olarak doğum genişliğini yada çoğuz doğum oranını etkiler. Bu nedenle, üreme hedefi tanımında, uyarılmış kızgınlık bazlı çoklu yumurtlama ve doğal kızgınlık bazlı çoklu yumurtlama iki farklı amaç olarak düşünülmelidir. Doğum genişliğini yada çoğuz doğum oranının iyileştirilmesi, üretken koyunlarda (Romanov; Fince) kuzu başına beş veya daha fazla kuzulu doğumlara neden olabilir. Üçüz veya daha fazla gebelikler koyun ve kuzu canlılığı için genellikle kabul edilemez. Yetiştiriciler genellikle sürülerinde ikiz gebelik ister. İkiz gebelik en karlı olmasına rağmen sürünün ikiz gebeliğe göre ıslah edilmesi veya sürüde ikiz gebelik oranının artması üçüz veya daha fazla gebeliklerin oluşmasına neden olabilmektedir. Damızlık hayvan seçim hedefi doğum genişliği yada çoğuz doğum ile birlikte aşırı geniş doğumu engelleyecek şekilde daha karmaşık olmalı. Her durumda, analık kabiliyeti ile birlikte üçüzleri yönetmek için stratejiler de uygulanmalıdır.
|
Damızlık hayvan seçimi için SheepNet çözmleri |
|
|
|
Seçim kriteri: Kayıtların daha kolay ve daha ucuz olması nedeniyle doğum genişliği veya çoğuz doğum oranı ile yüksek oranda ilişkili bir özellik tespiti |
Çoğuz doğum oranı ölçülmesi kolaydır, ancak kuzuların yoğunlaşması nedeniyle zahmetlidir, bu nedenle yanlış anne tespiti ve / veya kayıt hataları sıklıkla ortaya çıkabilir.
Alternatif secim kriteri
- Kuzulayan koyun başına sütten kesilmiş kuzu sayısının ölçülmesi kolaydır ancak çoğuz doğum ile olan ilişkisi, anne kabiliyetinden ve diğer yönetim veya çevresel faktörlerden etkilendiğinden düşüktür
- Her durumda, çoğuz doğum oranında gerçekleşen genetik iyileşmenin sürdürülebilirliğini izlemek için sürekli kayıt alınmalıdır. Çoğuz doğum oranı ve sütten kesilmiş kuzu sayısı arasındaki büyü sapma, sürülerin çoğuz doğum bakımından iyileştirilmesinin çiftlik yönetimi bakımından sürdürülebilir olmadığını gösterebilir.
- Koça verilen koyun başına düşen yumurta sayısı ve / veya fetüs sayısı. Gebeliğin yaklaşık 30. Günüde gebelik taraması hem yönetim hem de genetik amaçlar için yararlı olabilir.
Bütün bunlar;
- yumurtlama sayısını ve dişi koyunların üretkenlik kabiliyetini değerlendirilmesine
- çoğuz doğum yapacak koyunların belirlenmesine ve onların gruplandırılmasına imkan vermektedir.
Gebelik tarama sonuçlarının kaydedilmesi, EID, bilgisayar veya akıllı telefonlardaki uygulama araçlarının kullanılmasıyla kolaylaştırılabilir.
|
Gebelik izlenmesinde SheepNet çözümleri |
|
|
|
Soyağacı kaydı |
Soyağacının kaydı, geleneksel olarak, tek baba doğal çiftleşme ve / veya suni tohumlama ile yapılabilir. Her iki uygulama da zahmetli ve maliyetli olduğundan dolayı çiftçiler bu uygulamayı yapmaya pek gönüllü değildir.
|
Pratik çözüm önerileri: Çiftleşme gruplarının sağrılarının boyanması |
|
|
Farklı çiftleşme gruplarını ayırt etmek için farklı renkli işaretleme kalemlerinin kullanılması (koçlar ve koyunlar). Bu çözüm önerisi, seçim amaçları doğrultusunda oluşturulmuş farklı grupların karışımını engellemek ve uzak mesafeden görsel olarak tespit etmeye yardımcı olarak akrabalı yetiştiriciliği önlemek. https://eurosheep.network/node/188 |
|
Elektronik kulak okuma sisitemi, anne / kuzu eşleşmesini ve soyağacının kaydının erken tanımlanmasını sağlayan iyi bir araçtır. DNA analizine dayalı bir ebeveyn tayini için maliyetleri takip etmek önemlidir. Bu analiz sistemi gelecekte serbest aşım sonrası soyağacının belirlenmesine imkan sağlayabilmektedir.
|
Üreme hedefini etkileyen diğer faktörler |
Sürü yönetimi, iklim koşulları, çiftleşme zamanı ve yaş, sağlık, beslenme durumu gibi bireysel özellikler çoğul doğumları etkileyen ana faktörlerdir.
|
Veri toplama |
- Çiftleşme tipi (hormonal tedavi, suni döllenme, tek koç kullanılan doğal çiftleşme, serbest doğal çiftleşme)
- Çiftleşme tarihi (suni tohumlama, koç giriş tarihi, potansiyel çiftleşme tarihi)
- Çiftleşen koyunların listesi
- Kuzulama tarihi
- Düşük yada yavru atma
- Üreme sonuçları (gebe veya değil, kuzuladı veya kuzulamadı)
|
Pratik çözüm önerileri: Akıllı telefonların kayıt aracı olarak kullanımı |
|||||||||||
|
Akıllı telefon hafızasına otomatik olarak hayvan kimliği kaydetmek için kullanılan uygulama. İleride, bireysel verilerin kaydedilmesi ve muhtemelen genişletilmesi için birçok uygulama geliştirilebilir. https://eurosheep.network/node/17 |
Üreme sonuçlarını etkileyen faktörlerle ilgili daha fazla veri, tahmini üreme değerlerinin doğruluğunu arttırmada faydalı olabilir:
|
||||||||||
Bu gönderi şu dilde de mevcuttur:
