Οι γενετικές παράμετροι της γαλακτοπαραγωγής (σε βάση συνολικής παραγωγής σε μια γαλακτική περίοδο) είναι γνωστές και ακολουθούν το ίδιο πρότυπο, όπως και οι αντίστοιχες τιμές στις αγελάδες γαλακτοπαραγωγής: οι συντελεστές κληρονομικότητας της γαλακτοπαραγωγής, του λίπους και της πρωτεϊνης είναι μέτριες (περίπου 0,30) και χαμηλότερες από ό,τι για τα ποσοστά λίπους και πρωτείνης στο γάλα (0,50-0,60). . . . . Η αρνητική γενετική συσχέτιση μεταξύ της γαλακτοπαραγωγής και της χημικής σύστασης κάνει αναγκαία την εισαγωγή των ποσοστών λίπους και πρωτεΐνης στον επιλεκτικό στόχο. . Στην πράξη συστήματα πληρωμής του πρόβειου γάλακτος με βάση τη σύσταση του γάλακτος εφαρμόζονται μόνο σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες και ιδιαίτερα εκεί όπου ο τομέας της προβατοτροφίας είναι καλά ανεπτυγμένος. Κατά συνέπεια, σε πολλές περιπτώσεις η αυξηση των εσόδων από τη βελτίωση του λίπους και της πρωτεινης του γάλακτος δεν είναι αρκετή για να αποζημιώσει τους κτηνοτρόφους από τις απώλειες στην αυξηση της γαλακτοπαραγωγής (λόγω της αρνητικής γενετικής συσχέτισης). Σε κάθε περίπτωση, η εισαγωγή των χαρακτηριστικών σύστασης του γάλακτος ως στόχων επιλογής θα πρέπει να πραγματοποιείται μόνο όταν το πρόγραμμα γενετικής βελτίωσης έχει επιτύχει ένα σταθερό επίπεδο γενετικής προόδου στη γαλακτοπαραγωγη.

Η γενετική βελτίωση ενός πληθυσμού/φυλής προϋποθέτει την ένταξη της φυλής σε ένα πρόγραμμα επιλογής και βελτίωσης, μέσω του οποίου γίνεται:

• καταγραφή των αποδόσεων,
• καταγραφή γενεαλογίας;
• επιλογή ζώων αναπαραγωγής για φυσική οχεία ή/και τεχνητή σπερματέγχυση.

Το ποσοστό των κτηνοτρόφων που συμμετέχουν άμεσα στην καταγραφή της γενεαλογίας και αποδόσεων (πυρήνες επιλογής) πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μεγαλύτερο και να αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 10 % του συνολικού πληθυσμού της φυλής.

Οι υπόλοιποι κτηνοτρόφοι (εμπορικές εκμεταλλεύσεις) είναι οι αποδέκτες (χρησιμοποιούν) τη γενετική πρόοδο που επιτυγχάνεται στους πυρήνες, χρησιμοποιώντας ζώα αναπαραγωγής (κυρίως αρσενικά) που προέρχονται από αυτές τις εκτροφές (πυρήνες).

Σχήμα 1 – Πυραμιδική διαχείριση του πληθυσμού (Πηγή: Barillet F., 2001)

Η ανάλυση κόστους/οφέλους του συστήματος επιλογής θα πρέπει να εκτελείται προσεκτικά προκειμένου να διασφαλιστεί η κερδοφορία αυτού του σχήματος, δηλαδή τα μακροπρόθεσμα έσοδα πρέπει να είναι υψηλότερα από το κόστος σε επίπεδο πληθυσμού.

Ο πιο συνηθισμένος δείκτης επιλογής, όταν η περιεκτικότητα σε λίπος και πρωτεΐνη περιλαμβάνεται στα κριτήρια επιλογής, είναι ο δείκτης ολικής αξίας γάλακτος που είναι πρακτικά ένας γραμμικός συνδυασμός των γενετικών αξιών της γαλακτοπαραγωγής της περιεκτικότητας σε λίπος και της περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη. Η σχετική βαρύτητα των 3 χαρακτηριστικών στο συνολικό δείκτη επιλογής εξαρτάται από τη φυλή και γενικά από:

• την κληρονομικότητα των 3 χαρακτηριστικών,
• τη γενετική συσχέτιση μεταξύ τους,
• την πραγματική οικονομική αξία των 3 χαρακτηριστικών στο σύστημα πληρωμής του γάλακτος.

Οι πραγματικές οικονομικές αξίες στα συστήματα πληρωμών θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ότι στη διαδικασία τυροκόμησης η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη είναι πιο σημαντική από το λίπος. Υπό αυτή την έννοια, θα πρέπει να διεξαχθούν προκαταρκτικές μελέτες με στόχο την εκτίμηση της σχετικής σημασίας της περιεκτικότητας του νωπού γάλακτος σε πρωτεΐνη και λίπος για την απόδοση στην τυροκόμηση.

Άλλα σημεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την αξιολόγηση των συντελεστών που σχετίζονται με την επιλογή της περιεκτικότητας σε λίπος και πρωτεΐνη είναι:

• η αναλογία λίπους/πρωτεΐνης μπορεί να επηρεάσει τη γεύση και την οργανοληπτική ποιότητα συγκεκριμένων τυριών,
• η περιεκτικότητα σε λίπος και πρωτεΐνη ανταποκρίνεται διαφορετικά στην επίδραση της συγκέντρωσης π.χ. η μείωση/αύξηση της γαλακτοπαραγωγής κατά τη διάρκεια της περιόδου προκαλεί διαφορετική αύξηση/μείωση της περιεκτικότητας σε λίπος και πρωτεΐνη στο νωπό γάλα

. . .

Η ατομική δειγματοληψία γάλακτος και η χημική ανάλυση ατομικών δειγμάτων γάλακτος είναι χρονοβόρα και δαπανηρή. Για την εξοικονόμηση κόστους και εργασίας, η ατομική δειγματοληψία γάλακτος περιορίζεται συνήθως σε ένα καθημερινό άρμεγμα (πρωί ή απόγευμα) κάθε μήνα . Επιπλέον, η δειγματοληψία περιορίζεται συνήθως στα ζώα πρώτης γαλακτικής περιόδου. Η ανάγκη απλούστευσης των συστημάτων καταγραφής μειώνει το δυνητικό γενετικό κέρδος.

Κανόνες και εργαλεία για ένα σωστό σύστημα καταγραφής και συλλογής δεδομένων μπορείτε να βρείτε στη διεύθυνση https://www.icar.org/Guidelines/16-Dairy-Sheep-and-Goats.pdf

https://www.icar.org/Guidelines/16-Dairy-Sheep-and-Goats.pdf

Η καταγραφή γενεαλογίας μπορεί να πραγματοποιηθεί με φυσική οχεία (σε ομάδες με ένα κριό ανά ομάδα) ή/και με τεχνητή σπερματέγχυση. Και οι δύο πρακτικές είναι χρονοβόρες και δαπανηρές και μπορεί να αποθαρρύνουν τους κτηνοτρόφους να συμμετάσχουν στα προγράμματα επιλογής.

Η ηλεκτρονική ταυτοποίηση είναι ένα πολλά υποσχόμενο εργαλείο που επιτρέπει τον έγκαιρο εντοπισμό των ζευγαριών μητέρας/αρνιου και την καταγραφή της γενεαλογίας. Είναι σημαντική, επίσης, η ταυτοποίηση της γενεαλογίας με βάση την ανάλυση DNA, η οποία θα μπορεί χρησιμοποιηθεί σε μεγαλύτερη κλίμακα, καθώς μειώνεται το κόστος της μεθόδου. Στο εγγύς μέλλον μπορεί να επιτρέψει την καταγραφή της συγγένειας με φυσική οχεία.

Η εποχικότητα και το σύστημα διατροφής, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τη χημική σύνθεση του νωπού γάλακτος.

Συνεπώς, θα πρέπει να καταγραφούν περαιτέρω δεδομένα σχετικά με τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη χημική σύνθεση, ώστε να συμπεριληφθούν στο γενετικό μοντέλο για την εκτίμηση των γενετικών αξιών:

• Διαχείριση της εκμετάλλευσης, κυρίως σύστημα διατροφής.
• Ηλικία
• Γαλακτική περίοδος
• Ημερομηνία τοκετού
• Ημερομηνία δειγματοληψίας
• Γαλακτοπαραγωγή κατά τη δειγματοληψία

Όλα τα καταγεγραμμένα δεδομένα πρέπει να χρησιμοποιούνται για την παραγωγή εκτιμώμενων γενετικών αξιών των ζώων αναπαραγωγής.

Είναι ζωτικής σημασίας για την οργάνωση των κτηνοτρόφων να φροντίσουν για την συνεργασία με επιστήμονες που να μπορούν να διαχειριστούν μεγάλα σύνολα δεδομένων και σύγχρονες μεθοδολογίες (BLUP) για τη γενετική αξιολόγηση.

Στα πρόβατα γαλακτοπαραγωγής δεν έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα γονιδιακές μεταλλάξεις που να οδηγούν σε σημαντική αύξηση της χημικής σύστασης του γάλακτος. Συνεπώς, η επιλογή με βάση συγκεκριμένες αιτιολογικές μεταλλάξεις/ γενετικοί δείκτες δεν είναι εφικτή βραχυπρόθεσμα.

Από την άλλη πλευρά, η γονιδιωματική επιλογή φαίνεται να είναι μια βιώσιμη επιλογή, τουλάχιστον σε εκείνες τις φυλές που καλύπτονται ήδη από ένα αποτελεσματικό παραδοσιακό σύστημα επιλογής. Την τελευταία δεκαετία, η γονιδιωματική επιλογή χρησιμοποιείται για τη γενετική βελτίωση των αγελάδων γαλακτοπαραγωγής λόγω του μειούμενου κόστους . . Στα γαλακτοπαραγωγά πρόβατα η κατάσταση είναι διαφορετική. Πρώτον, η τεχνητή σπερματέγχυση (AI) είναι λιγότερο αποτελεσματική και δεν χρησιμοποιείται ευρέως, γεγονός που καθιστά τους αρσενικούς πληθυσμούς αναφοράς λιγότερο ισχυρούς σε σύγκριση με τις αγελάδες γαλακτοπαραγωγής. Δεύτερον, η συνολική αξιοπιστία των γενετικών αξιολογήσεων επηρεάζεται αρνητικά από το σχετικά υψηλό κόστος της καταγραφής των αποδόσεων, γεγονός που έχει οδηγήσει σε πολύ απλουστευμένα συστήματα καταγραφής. Ως εκ τούτου, η προσέγγιση αυτή μπορεί να εφαρμοστεί μόνο σε φυλές με καλά οργανωμένο σύστημα επιλογής. . .

.