Βέλτιστες πρακτικές για τη συντήρηση του σανού: Πριν από την αποθήκευση, ο αποξηραμένος σανός θα πρέπει να έχει το πολύ 15% υγρασία. Όσο ο φρέσκος σανός ξηραίνεται στο χωράφι, υπάρχουν απώλειες θρεπτικών ουσιών λόγω της ενζυματικής δραστηριότητας, ενώ οι μικροοργανισμοί μπορεί να αναπτύξουν μούχλα. Έτσι, για να αποφευχθεί αυτή η κατάσταση, ο σανός πρέπει να αναστραφέται στο χωράφι με τα κατάλληλα μηχανήματα και να στεγνώσει το συντομότερο δυνατό. Στη συνέχεια, η δεματοποίηση εξαρτάται από τις διαθέσιμες υποδομές και την υγρασία του σανού. Για σανό με υψηλή υγρασία (> 16%) τα μικρά τετράγωνα δέματα είναι προτιμότερα από τα μεγάλα στρογγυλά δέματα λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που αναπτύσσονται, γεγονός που οδηγεί στην απώλεια θρεπτικών συστατικών και στη μείωση της πεπτικότητας, καθώς και ατην ανάπτυξη ανεπιθύμητης μούχλας. Βέλτιστες πρακτικές κατά τη διαδικασία της ενσίρωσης και τη συντήρηση και την παρακολούθηση της ποιότητας: Η συγκομιδή της φυτικής ύλης πρέπει να γίνεται στο στάδιο που το φυτό έχει αποκτήσει ξηρά ουσία (ΞΟ) 30-40% όταν πρόκειται να ενσιρωθεί σε σιλό και 35-50% όταν θα ενσιρωθεί σε μπάλες. Εάν η ΞΟ είναι υψηλότερη από το συνιστώμενο, τότε χλωρομάζα διατηρεί υψηλότερα επίπεδα οξυγόνου και χρειάζεται περαιτέρω συμπίεση. Εάν η ΞΟ είναι χαμηλότερη, προτείνεται να ξηρανθεί η φυτική ύλη πριν από την ενσίρωση για να φθάσει η ΞΟ στα συνιστώμενα επίπεδα. Τα ψυχανθή και ιδιαίτερα η μηδική και τα λειμώνια αγροστώδη πρέπει να ξηρανθούν προτού ενσιρωθούν, καθώς η ΞΟ κατά τη συγκομιδή είναι πολύ χαμηλότερη από 35% και θα επηρεάσει αρνητικά τη διαδικασία της ενσίρωσης και την ποιότητα του ενσιρώματος. Το μέγεθος τεμαχισμού της φυτικής ύλης προτείνεται σε 5-6 cm. Η επιλογή των εμβολιαστών εάν χρησιμοποιείται είναι κρίσιμη για την επιτυχία της ενσίρωσης και την ποιότητα του ενσιρώματος. Κατά την ενσίρωση των ψυχανθών απαιτείται χρήση εμβολιαστή λόγω χαμηλής περιεκτικότητας μη δομικών υδατανθράκων που απαιτούνται για τη ζύμωση και την παραγωγή γαλακτικού οξέως. Κατά την προετοιμασία των σιλό (τύπου σωρού, τύπου υπογείου, τύπου καταφυγίου) απαιτείται μια μικρή κλίση για την αποστράγγιση του νερού. Η μόλυνση με χώμα από βρώμικες επιφάνειες πρέπει να αποφεύγεται με τη χρήση πλαστικού φύλλου. Είναι καλύτερη η δημιουργία μικρών, μακριών και στενών σιλό για να αποφεύγεται η έκθεση στον αέρα μεγάλης μετωπικής επιφάνειας, η θέρμανση του ενσιρώματος και κατά συνέπεια η αλλοίωση του. Η πλήρωση πρέπει να ακολουθείται αμέσως από καλή συμπίεση (βαριά βαρέλια, τρακτέρ κ.λπ.). Η συμπίεση πρέπει να πραγματοποιείται κάθε 15 cm πάχους. Οι κρίσιμες περιοχές για το ενσίρωμα βρίσκονται στις πλευρές του σιλό, οπότε πρέπει να εξασφαλιστεί ότι αυτές οι περιοχές συμπιέζονται όσο το δυνατόν περισσότερο. Η επικάλυψη πρέπει να ολοκληρωθεί αμέσως μετά τη συμπίεση με πλαστικό ανθεκτικό φύλλο πάχους τουλάχιστον 5 mm και βαριά αντικείμενα πρέπει να τοποθετηθούν πάνω από τα σιλό. Η κάλυψη πρέπει να διασφαλίζει αναερόβιες συνθήκες. Τα ενσιρώματα πρέπει να ελέγχονται τακτικά τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα για ζημιές (τρύπες από ζώα ή τρωκτικά) και για αύξηση της θερμοκρασίας του ενσιρώματος (υψηλές θερμοκρασίες σημαίνει λάθη κατά τη διάρκεια της ενσίρωσης). Όσον αφορά τα ενσιρώματα σε μπάλες, ο τεμαχισμός, η συμπίεση και η συσκευασία θα πρέπει να γίνει σε σύντομο χρονικό διάστημα (μέγιστο 3 ώρες). Πρακτικά η ποιότητα του ενσιρώματος μπορεί να αξιολογηθεί από την οσμή, την όψη και την αίσθηση. Η αξιολόγηση με τον τρόπο αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ανάγκη για περαιτέρω χημικό ή φυσική εκτίμηση της τροφής, έτσι ώστε να εντοπιστεί το πρόβλημα. Η αξιολόγηση του ενσιρώματος περιλαμβάνει: 1) Παρατήρηση της μετωπικής όψης του ενσιρώματος σε σιλό. Ιδανικά, η πρόσοψη πρέπει να είναι ίσια. Αυτό ελαχιστοποιεί την έκθεση του ενσιρώματος στο οξυγόνο. Τα σιλό με ακανόνιστη και ανώμαλη όψη έχουν μεγαλύτερη επιφάνεια που εκτίθεται στο οξυγόνο και συνεπώς μεγαλύτερη πιθανότητα αυξημένης μικροβιακής μεταβολικής δραστηριότητας. Αυτή η μεταβολική δραστηριότητα προκαλεί ασταθή ενσίρωση και μπορεί να συμβάλει στη μείωση της κατανάλωσης από τα ζώα καθώς και στην πλήρη αποποίηση. 2) Το χρώμα του ενσιρώματος υποδεικνύει πιθανά προβλήματα ζύμωσης. Ενσίρωμα στο οποίο υπερισχύει το οξικό οξύ παρουσιάζει κιτρινωπή απόχρωση, ενώ ενσίρωμα με υψηλή συγκέντρωση βουτυρικού οξέως παρουσιάζει πρασινωπό χρώμα. Το καφέ προς μαύρο ενσίρωμα υποδηλώνει συνήθως θέρμανση από ζύμωση και υγρασία. 3) Η οσμή του ενσιρώματος μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση της ζύμωσης. Ένα φυσιολογικό ενσίρωμα έχει ελάχιστη οσμή λόγω του γαλακτικού οξέος. Εάν η παραγωγή οξικού οξέος είναι υψηλή, τότε το ενσίρωμα μπορεί να έχει μυρωδιά ξιδιού. Η υψηλή περιεκτικότητα σε αιθανόλη από ζύμωση μυκύτων μπορεί να προκαλέσει οσμή αλκοόλης στο ενσίρωμα. Η ζύμωση από κλωστρίδια οδηγεί σε μια οσμή βουτύρου. Η ζύμωση προπιονικού οξέος οδηγεί σε έντονη, γλυκιά μυρωδιά και γεύση. Τα ενσιρώματα που έχουν υποστεί θερμική καταστροφή παρουσιάζουν οσμή καραμέλας ή καπνού. Κανένα ενσίρωμα δεν πρέπει να εμφανίζει μούχλα, ή οσμή που υποδηλώνει μούχλα. Εάν η οσμή του ενσιρώματος είναι πραγματικά δυσάρεστη, πιθανότατα θα απορριφθεί και από τα ζώα ή θα προκαλέσει μειωμένη πρόσληψη. Τα φυσικά χαρακτηριστικά της ενσίρωσης περιλαμβάνουν: α) Το pH το οποίο είναι ένας δείκτης οξύτητας. Ενσιρώματα με υψηλά επίπεδα υγρασίας είναι ασταθή αναφορικά με το pH. Καλής ποιότητας ενσίρωμα παρουσιάζει χαμηλό pH. Το ενσίρωμα αραβοσίτου πρέπει να έχει pH 3,8 έως 4,2, ενώ τα ενσιρώματα χόρτων έχουν ελαφρώς υψηλότερο pH και κυμαίνεται από 4,0 έως 4,8. Αυτή η παράμετρος είναι εύκολα μετρήσιμη με ένα φορητό πεχάμετρο β) Η θερμοκρασία είναι ένα μέτρο της ποσότητας θερμότητας που παράγεται κατά τη διαδιακασία της ζύμωσης. Η θερμοκρασία του ενσιρώματος μπορεί εύκολα να μετρηθεί με ένα θερμόμετρο τοποθετημένο σε βάθος τουλάχιστον 45 έως 75 cm από την επιφάνεια. Αυξημένες θερμοκρασίες πάνω από τη θερμοκρασία περιβάλλοντος υποδηλώνουν οξειδωτική αναπνοή από μικροργανισμούς και μύκητες και αστάθεια ενσιρώματος. Θερμοκρασίες άνω των 49° C υποδηλώνουν αερόβια οξείδωση και πιθανότητα θερμική βλάβη. Η ανάπτυξη μούχλας μπορεί συχνά να οδηγήσει σε θερμοκρασίες άνω των 37,8 °C.