Αυτό το άρθρο είναι επίσης διαθέσιμο στα: Αγγλικα Γαλλικα Ισπανικα Ιταλικα Τουρκικα

ΑΙΦΝΙΔΙΟΙ ΘΑΝΑΤΟΙ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΩΝ

Όνομα ενημερωτικού δελτίου: ΑΙΦΝΙΔΙΟΙ ΘΑΝΑΤΟΙ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΩΝ

Ανάγκη / Θέμα: Βελτίωση της βιωσιμότητας των αρνιών

Η πρόκληση

Οι αιφνίδιοι θάνατοι των νεογέννητων προκαλούν σημαντικές οικονομικές απώλειες, συνεισφέρουν σημαντικά στη μείωση του εισοδήματος των προβατοτρόφων παγκοσμίως, και μειώνουν το επίπεδο ευζωίας στις εκτροφές προβάτων. Παρά τη σημαντική γενετική βελτίωση, την ορθότερη διατροφή και διαχείριση, το ποσοστό των θανάτων αρνιών παραμένει σταθερά στο 15-20% τα τελευταία σαράντα χρόνια. Οι περισσότεροι θάνατοι αρνιών συμβαίνουν τις πρώτες τρεις ημέρες της ζωής τους και οι λοιμώξεις θεωρούνται η κύρια αιτία για μεγάλο ποσοστό των θανάτων. Η σηψαιμία λόγω E. coli και η εντεροτοξιναιμία θεωρούνται οι πιο διαδεδομένες αίτιες. Ωστόσο, είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη και οι γεννήσεις θνησιγενών αρνιών, καθώς και οι αποβολές. Οι αιτίες και το ποσοστό των θανάτων είναι δυνατόν να διαφέρουν μεταξύ των περιοχών ανάλογα με την έκθεση σε παράγοντες κινδύνου. Οι λοιμώξεις και η ανεπαρκής λήψη πρωτογάλακτος αναγνωρίσθηκαν ως οι πιο σημαντικές αιτίες των εμβρυικών θανάτων. Επιπλέον, η αναλογία των αρνιών που πεθαίνουν εξαιτίας των λοιμώξεων είναι μεγαλύτερη στα δίδυμα και στα τρίδυμα. Επίσης, η μαστίτιδα, η οποία συνδέεται με μείωση της γαλακτοπαραγωγής και της ποιότητας του γάλακτος, είναι δυνατόν να οδηγήσει σε ανεπαρκή πρόσληψη γάλακτος από τα αρνιά και να αυξήσει τη θνησιμότητα, ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες τοκετο-ομάδες.

    Θεματική ενότητα: Υγεία / Διαχείριση

    Γαλακτοπαραγωγά και/ή κρεοπαραγωγά πρόβατα: Γαλακτοπαραγωγά

    Κατηγορία ζώων: Αρνιά

    Τρέχουσα γνώση

    Εντεροτοξιναιμία

    Η εντεροτοξιναιμία εκδηλώνεται όταν συγκεκριμένα βακτήρια (Clostridium perfringens) που υπάρχουν φυσιολογικά στο έντερο πολλαπλασιάζονται και παράγουν τοξίνες, οι οποίες απορροφούνται. Τα κλωστρίδια είναι μια ομάδα αναερόβιων βακτηρίων, τα οποία παράγουν σπόρια και τοξίνες, και προκαλούν ένα ευρύ φάσμα σοβαρών και συχνά θανατηφόρων ασθενειών. Είναι δυνατόν να υπάρχουν στο περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα μέσω του σχηματισμού σπόρων. Το τελευταίο σημαίνει ότι η μόλυνση με Clostridium spp. είναι μάλλον αναπόφευκτη. Οι περισσότερες κλωστριδιακές ασθένειες προκαλούνται από τις τοξίνες. Ανάλογα με το βακτήριο, υπάρχουν τοξίνες οι οποίες είναι δυνατόν να προκαλέσουν αιφνίδιο θάνατο, σοβαρή διάρροια ή νευρικά συμπτώματα. Η απορρόφηση των τοξινών οδηγεί ταχέως σε διάρροια, σπασμούς και θάνατο. Ο θάνατος μπορεί να συμβεί πολύ γρήγορα, χωρίς να προλάβει να εκδηλωθεί διάρροια. Η κλινική ασθένεια δεν μπορεί να περιορισθεί με τη χρήση αντιβιοτικών, γιατί η αιτία είναι η τοξίνη και όχι το βακτήριο. Έτσι, η πρόληψη είναι η μόνη λύση. Ενώ τα σύγχρονα εμβόλια παρέχουν άριστη προφύλαξη εναντίον των σημαντικότερων κλωστριδιακών ασθενειών στο πρόβατο, πολλά ποίμνια εμβολιάζονται ανεπαρκώς ή δεν εμβολιάζονται σε μια προσπάθεια να μειωθεί το κόστος παραγωγής.

    Ο πολτώδης νεφρός συχνά παρατηρείται στα παχυνόμενα αρνιά μεταξύ 6 μηνών και 1 έτους. Συνδέεται με αλλαγή στη διατροφή όπως η αλλαγή σε ενσίρωμα ή σπόρους κράμβης. Ο κίνδυνος παραμένει μέχρι η μικροχλωρίδα της μεγάλης κοιλίας να προσαρμοστεί στην αλλαγή της διατροφής. Στις περισσότερες περιπτώσεις έχουμε αιφνίδιους θανάτους, αλλά περιστασιακά τα ζώα δεν πεθαίνουν και παρουσιάζουν μη ειδικά νευρικά συμπτώματα και διάρροια. Σε ακραίες περιπτώσεις, έχουν αναφερθεί απώλειες μεταξύ 10 και 15%.

    Κολιβακίλλωση

    Η κολιβακίλλωση αποτελεί επίσης τεράστιο πρόβλημα, λόγω των αιφνίδιων θανάτων μεγάλου αριθμού αρνιών κάθε χρόνο, 2-3 ημέρες μετά τη γέννηση. Κύρια συμπτώματα είναι: η κίτρινη διάρροια, η αφυδάτωση, η κατάκλιση, η απροθυμία μετακίνησης, οι στομαχικές διαταραχές (αέρια στο στομάχι), σιαλόρροια, δάκρυα, σοκ και θάνατος.

    Χλαμυδίωση

    Η χλαμυδίωση των προβάτων, επίσης γνωστή ως ενζωοτική αποβολή των προβατινών (ΕΑ) προκαλείται κυρίως από το βακτήριο Chlamydophila abortus (παλαιότερα ονομαζόταν Chlamydia psittaci). Είναι μια εξαιρετικά μεταδοτική λοίμωξη, η οποία προσβάλλει κυρίως τα μικρά μηρυκαστικά παγκοσμίως, αλλά και άλλα είδη θηλαστικών (συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου), προκαλεί αποβολή και πρόωρη γέννηση θνησιγενών ή αδύναμων αρνιών με σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις στην κτηνοτροφία. Η χλαμυδιακή αποβολή συμβαίνει συνήθως τις τελευταίες 2-3 εβδομάδες της εγκυμοσύνης, με γέννηση νεκρών αρνιών και φλεγμονώδη πλακούντα. Επίσης, η μόλυνση μπορεί επίσης να έχει ως αποτέλεσμα τη γέννηση τελειόμηνων νεκρών αμνών (Εικ. 1) ή αδύναμων αμνών που δεν επιβιώνουν περισσότερο από 48 ώρες. Τα μολυσμένα ζώα δεν εμφανίζουν κλινικά συμπτώματα πριν από την αποβολή, αν και μπορεί να παρατηρηθούν αλλαγές στη συμπεριφορά και έκκριμα από το αιδοίο στις προβατίνες τις τελευταίες 48 ώρες της εγκυμοσύνης.

    Η έγκαιρη απομόνωση των προβατίνων που έχουν αποβάλει, η καταστροφή των πλακούντων και των νεκρών αρνιών και η απολύμανση του χώρου που έγινε η αποβολή είναι απαραίτητα για τον περιορισμό της εξάπλωσης της μόλυνσης. Οι προβατίνες που έχουν αποβάλει πρέπει να θανατώνονται, καθώς είναι πιθανό να είναι φορείς.

    Παράγοντες κινδύνου

    -υψηλή πυκνότητα στην εκτροφή και εντατικό σύστημα εκτροφής – περιβάλλον υψηλής μόλυνσης

    -στρεσογόνες καταστάσεις: εξάντληση θρεπτικών ουσιών

    -Συνύπαρξη μόλυνσης με ιούς/πρωτόζωα

    Εικ 1. Τυπική κλινική εικόνα ενζωοτικής αποβολής προβάτων, που δείχνει πλήρως σχηματισμένα νεκρά αρνιά και νεκρωτικές εστίες στον πλακούντα με πάχυνση και κοκκινο-κίτρινο χρώμα (Essig and Longbottom, 2015).

    Θεραπεία & Πρόληψη

    Εντεροτοξιναιμία

    Η θεραπεία δεν είναι αποτελεσματική. Σε πολλές περιπτώσεις, τα ζώα που επέζησαν σε ένα κελί ή σε μια εκτροφή θα μπορούσαν να υποβληθούν σε θεραπεία με αντιβιοτικά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και να εμβολιαστούν κατά των κλωστριδίων.

    Ο έλεγχος εξαρτάται από τον εμβολιασμό και τη διαχείριση των νεογέννητων αρνιών. Η επιτυχής πρόληψη μπορεί να επιτευχθεί μέσω των εμβολιακών προγραμμάτων και των πρακτικών ταΐσματος. Συνιστάται ανεπιφύλακτα ο εμβολιασμός, καθώς το κόστος των νεκρών ζώων υπερβαίνει σύντομα το κόστος του εμβολιασμού. Οι συνθήκες υγιεινής και η χορήγηση πρωτογάλακτος μετά από κατάλληλους εμβολιασμούς μπορούν να συμβάλουν στην επίλυση του προβλήματος.

    • Σχετικά με τις μεθόδους εμβολιασμού: Στο εμπόριο υπάρχει μεγάλη ποικιλία εμβολίων. Τα περισσότερα προγράμματα εμβολιασμού στοχεύουν στην έγκυο προβατίνα, έτσι ώστε η μέγιστη ανοσία να μεταφέρεται στο νεογέννητο με το πρωτόγαλα. Τα περισσότερα εμπορικά εμβόλια είναι αδρανοποιημένα και συνήθως περιέχουν 2-, 4-, 7- ή 8- συνδυασμούς κλωστριδίων. Δύο δόσεις με μεσοδιάστημα ενός μήνα, η δεύτερη ένα μήνα πριν από τον τοκετό, φαίνεται να παρέχουν επαρκή προστασία στα αρνιά. Επιπλέον, τα αρνιά που θα κρατηθούν για ζώα αντικατάστασης πρέπει να ενταχθούν στο πρόγραμμα εμβολιασμού που εφαρμόζεται στα ενήλικα ζώα της εκτροφής.
    • • Πρωτόγαλα: έως και 10% του συνολικού σωματικού βάρους του αρνιού το 1ο 24/ώρο πρέπει να ταΐζετε στο νεογέννητο. Το πρώτο γεύμα πρέπει να δοθεί το συντομότερο δυνατό μετά τον τοκετό.
    • Να είστε προσεκτικοί με κάθε αλλαγή στη διατροφή. Η προσαρμογή σε νέες διατροφικές συνήθειες (για παράδειγμα από το πρωτόγαλα στο γάλα) θα πρέπει να είναι σταδιακή.
    • Οι καλές συνθήκες υγιεινής στην εκτροφή κατά τη διάρκεια και μετά τον τοκετό είναι σημαντικός παράγοντας.

    Κολιβακίλλωση

    Θα μπορούσαν να παρασκευαστούν αυτεμβόλια και να χορηγηθούν σε έγκυες προβατίνες 40-50 και 15-20 ημέρες πριν από τον τοκετό. Η προσεκτική χορήγηση πρωτογάλακτος στα νεογέννητα αρνιά είναι πολύ σημαντική.

    Χλαμυδίωση

    Υπάρχουν διαθέσιμα εμπορικά σκευάσματα εμβολίων. Εάν υπάρχει ενεργή λοίμωξη από χλαμύδια (π.χ. στοιχεία αποβολής που έχει επιβεβαιωθεί ότι οφείλεται στη C. abortus) σε ένα κοπάδι εγκύων προβατίνων, τότε σε ολόκληρο το κοπάδι μπορεί να χορηγηθεί μακράς δράσης οξυτετρακυκλίνη, η οποία θα μειώσει τη σοβαρότητα της μόλυνσης. Επομένως, τα πρόβατα θα πρέπει να εμβολιάζονται τον πρώτο χρόνο μετά τη διάγνωση της μόλυνσης σε ένα κοπάδι και ο εμβολιασμός θα πρέπει να επαναλαμβάνεται μετά από τρία χρόνια, ή νωρίτερα σε βαριά μολυσμένα κοπάδια. Οι προβατίνες που αποβάλλουν ή γεννούν ένα νεκρό ή αδύναμο αρνί πρέπει να επισημαίνονται και να απομονώνονται αμέσως από τις άλλες προβατίνες. Σε περίπτωση εργαστηριακής διάγνωσης ενζωοτικής αποβολής, τα έμβρυα που έχουν αποβληθεί, τα νεκρά αρνιά, οι πλακούντες και τυχόν μολυσμένη στρωμνή πρέπει να απομακρύνονται και να καταστρέφονται. Οι χώροι στους οποίους έχει συμβεί αποβολή πρέπει να καθαρίζονται και να απολυμαίνονται και, εάν είναι δυνατόν, να μην επαναχρησιμοποιούνται. Συνιστάται ανεπιφύλακτα η μείωση της πυκνότητας των ζώων και η απολύμανση αντικειμένων, συμπεριλαμβανομένης της στρωμνής.

    Τι πρέπει να θυμάστε
    • Όλα τα αρνιά που πεθαίνουν πρέπει να καταγράφονται (ημερομηνία θανάτου, ηλικία θανάτου, μέγεθος τοκετο-ομάδας, συμπτώματα/αιτία θανάτου). Αυτές οι πληροφορίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον κτηνίατρό σας για να εντοπίσει εάν υπάρχει κάποιο πρόβλημα στο κοπάδι και να καταρτήσει ένα σχέδιο για την πρόληψη στην εκτροφή.
    • Οι περισσότεροι αιφνίδιοι θάνατοι των αρνιών συμβαίνουν εντός των πρώτων 3 ημερών από τη γέννηση
    • Η μόλυνση είναι μια από τις πιο σημαντικές αιτίες θανάτων των αρνιών και δυνητικά μπορούμε να την αποτρέψουμε.
    • Οι κατάλληλοι εμβολιασμοί στο τέλος της εγκυμοσύνης και η παροχή επαρκούς πρωτογάλακτος την κατάλληλη στιγμή είναι βασικοί παράγοντες για τη μείωση της θνησιμότητας των αρνιών.
    • Το πρωτόγαλα θα μπορούσε να προέρχεται είτε από τη μητέρα, είτε από άλλη προβατίνα, είτε να είναι καταψυγμένο πρωτόγαλα αγελάδας ή υποκατάστατο πρωτογάλακτος (διαθέσιμο στο εμπόριο).
    • Η προσαρμογή των βέλτιστων πρακτικών υγιεινής πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον τοκετό θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των αιφνίδιων θανάτων των αμνών.
    • Ο κτηνίατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει να οργανώσετε το κατάλληλο πρόγραμμα εμβολιασμού για το κοπάδι σας.

      Αυτό το άρθρο είναι επίσης διαθέσιμο στα: Αγγλικα Γαλλικα Ισπανικα Ιταλικα Τουρκικα